Reşat Nuri Güntekin-Çalıkuşu

Reşat Nuri Güntekin Çalıkuşu özeti

Romanın başkahramanı Feride, küçük yaşta yetim kalır. Fransız okulu olan Notre Dame de Sion'a yatılı olarak verilir. Haşarı, afacan olduğu için arkadaşları ona Çalıkuşu adını takarlar. Böylece roman, Feride'nin yaşamöyküsüdür denilebilir. Feride teyzesinin oğlu Kamran'ı tatsız şakalarıyla sinirlendirse de onun sevgisini kazanır. Kamran, okulunu bitirir bitirmez onunla evlenmeyi planlar. Önce nişanlanırlar. Bu nişanlılık süresi dört yıl sürer. Kamran Avrupa'dadır. Geçen süre içinde Feride okulunu bitirir. Ancak düğünden iç gün önce genç çarşaflı bir hanım, Ferideyle Kamran hakkında görüşmek ister. Bir de mektup verir. Anlattığı şeyler ve mektup Feride'nin kafasını karıştırır. Çünkü gelen kadın Kamran'ın İsviçre'de bulunduğu sırada Münevver adlı hasta genç bir hanıma evlenme sözü verdiğini söyler. Bunu Kamran'ın Münevver Hanıma yazdığı mektupları göstererek de kanıtlamaya çalışır. Mektubu okuyan Feride dayanamaz çok üzülür her şeyi yüz üstü bırakıp kaçar. Milli Eğitim Bakanlığına giderek başvuruda bulunur. Diploması olduğunu Anadolu'da öğretmenlik yapmak istediğini çekine çekine dile getirir. Zeyniler Köyü'ne atanır. Zeyniler köyü bu denli uzak olsa da Feride çalışarak öğrencileriyle özellikle de içlerinden Munise ile teselli bulur. Munise köylülerin sevmediği bir kadının kızıdır. Bu günlerden birinde eşkıyalar soygun yapar. Çıkan çatışmada yaralanan bir subayı köy odasına getirirler. Burada Feride Hayrullah Bey adında yaşlı, askeri bir doktorla tanışır. Hayrullah Bey böyle bir yerde Feride gibi genç ve güzel birinin öğretmen olarak çalışmasına çok şaşırır, Ferideyi çok sever, o istemese de ondan habersiz onun daha merkezi bir yerde öğretmenlik yapması için girişimlerde bulunur. SOnunda Feride il merkezindeki Darülmuallimat'a Fransızca öğretmeni olarak atanır. Burada musikişinas, veremli çok hassas Şeyh Yusuf'la tanışır. Feride güzel v etkileyici bir kızdır. Gittiği her yerde bu nedenle sorunlar yaşar. Şeyh Yusuf da birdenbire Ferideye gönlünü kaptırır. Ne var ki bu karşılıksız aşkın acılarıyla da iyileşemez ölür. Bundan kendini sorumlu tutan feride orada kalamayacağını görerek öğretmenlik yaşamı sürerken bir günlük tutarak yaşadıklarını yazar. Öğretmenliğe başladığı Zeyniler Köyünde karşılaştığı Doktor Hayrullah Bey ile Kuşadasında ikinci kez karşılaşınca ihtiyar olmasına rağmen Hayrullah Bey ile ilişkisi olduğu dedikodusuna varıncaya kadar tüm serüvenini not eder. Feride'nin güzelliğinin de etkin olduğu bu tür dedikoduları önlemek için Hayrullah Bey ile Feride kağıt üzerinde kalan bir evlilikle dedikodulara son vermeyi amaçlarlar. Böylece baba-kız birlikteliğini daha huzurla sürdürme olanağına kavuşurlar. Feride'nin yitirdiği günlüğü Hayrullah Bey bulur. Büyük bir merakla okur. Buradan Feride'nin hala Kamran'ı sevdiğini öğrenir. Defteri Feride'ye vermez. Bunu bir zarfa kor. Kendinin ölümü halinde bu zarfı açmadan teyzesine götürmesini ister. Bunun için söz alır. bir süre sonra da Hayrullah Bey ölür. Feride zarfı teyzesine götürür. amacı birkaç gün kalıp dönmektir. Ama Kamran, Feride'nin ayrılmasına kadar bekleyemez zarfı açar bitün gece kardeşi Müjganla birlikte okur. Zarfta okuyup sakladığı Feride'nin günlüğü ve Kamran'ın Feride'yi bir daha bırakmamasını isteyen mektubu vardır. Böylece Kamran Feride'nin günlüğünden tüm gerçekleri öğrenir ve ertesi gün kendi evine dönecek olan Feride'yi bırakmaz. Kucağına alır arabaya bindirir biraz direnir gibi yapsa da mutludur gerçeğin anlaşılmasına sevinir. Hemen Kamran'ın evlilik teklifini kabul eder, evlenir mutlu olurlar.